تفاوت شیر گازی و شیر غیر گازی چیست؟در سیستمهای لولهکشی و تأسیسات، شیرها یکی از اجزای حیاتیاند که نقش قطع، وصل یا تنظیم جریان سیال را بر عهده دارند. با این حال، وقتی حرف از «شیر گازی» یا «شیر غیرگازی» میشود، منظور دقیقاً چه چیزی است و تفاوت شیر گازی و شیر غیر گازی چیست؟ انتخاب درست نوع شیر (برای گاز یا برای مایع) به معنی عملکرد ایمن، مقرونبهصرفه و پایدار سیستم است. اشتباه در انتخاب یا استفادهٔ نادرست از شیرها میتواند به نشت، آتشسوزی، خرابی تجهیزات و هزینههای تعمیرات منجر شود. دانستن این تفاوتها برای انتخاب صحیح شیر و جلوگیری از مشکلات ایمنی حیاتی است.
در این مقاله ابتدا تعریف هر یک را میآورم، سپس تفاوتهای اساسی بین آنها را بررسی میکنم و در پایان نکاتی برای انتخاب و نصب شیر مناسب ارائه میدهم.
بررسی تخصصی تفاوت شیر گازی و شیر غیر گازی
شیر گازی
شیر گازی یا شیر مخصوص سیستم گاز، به شیرهایی گفته میشود که برای عبور گاز (گاز طبیعی، گاز شهری، پروپان، یا سایر گازها) طراحی و ساخته شدهاند. این شیرها باید ویژگیهایی داشته باشند که از نشت گاز جلوگیری کنند و در شرایط فشار و دمای مختلف کار کنند.
- در میان مدلهای مختلف موجود در بازار، شیر گازی رفیع یکی از گزینههای پرفروش و مقاوم برای مصارف خانگی و صنعتی به شمار میرود.
- برای کاربردهای سنگینتر و فشارهای بالا، شیر گازی امین با بدنه برنجی تقویتشده عملکرد مطمئنی ارائه میدهد.
- در محیطهای صنعتی که دوام و آببندی اهمیت بیشتری دارد، استفاده از شیر گازی استارکو میتواند گزینهای حرفهای و قابلاعتماد باشد.
- برای نصبهای سریع و اقتصادی، مدل شیر گازی نگین صادراتی با طراحی ساده و قیمت مناسب پیشنهاد میشود.
- در دستهی محصولات دوطرفه و مقاوم، شیر گازی نگین بهدلیل کیفیت ساخت بالا و عملکرد طولانیمدت شناخته شده است.
- مدل شیر گازی سارا نیز با طراحی ارگونومیک و اهرم مقاوم، برای مصارف ساختمانی و صنعتی مناسب است.
- برای مشاهدهی تمام مدلها و مقایسهی مشخصات فنی و قیمت، وارد صفحهی شیر گازی در فروشگاه فراگاز شوید.
شیر غیرگازی
شیر غیرگازی به شیرهایی اشاره دارد که برای جریان مایعات (مثل آب، روغن، سیالات غیرگازی) طراحی شدهاند. در بسیاری از موارد به آنها شیر آب هم گفته میشود، هرچند ممکن است برای مایعات دیگری نیز استفاده شوند.
شیر غیرگازی در بسیاری از متون یعنی شیر مناسب برای سیالاتی که گاز نیستند (یا به عبارت دیگر مایعات)
- در بین مدلهای مختلف شیرهای برنجی، شیر غیر گازی رفیع بهدلیل ساختار مقاوم، عملکرد روان و طراحی استاندارد، یکی از گزینههای محبوب در سیستمهای آبرسانی خانگی و صنعتی است. این مدل برای فشارهای متوسط و دمای معمولی بسیار مناسب است.
- مدل شیر غیر گازی امین با استفاده از آلیاژ برنج خالص و دستهی مستحکم، مقاومت بالایی در برابر خوردگی و رسوبات دارد. اگر به دنبال شیر توپی بادوام برای خطوط آب شهری یا تأسیسات اداری هستید، این مدل انتخابی عالی است.
- برای کاربردهای سنگینتر یا مکانهایی که نیاز به تحمل فشار بالاتر وجود دارد، شیر غیر گازی استارکو با طراحی دقیق و کیفیت صنعتی، عملکردی ایمن و طولانیمدت ارائه میدهد.
- همچنین شیر غیر گازی نگین بهعنوان مدلی اقتصادی اما با کیفیت ساخت قابلقبول، گزینهای مناسب برای پروژههای کوچکتر و مصارف خانگی محسوب میشود.
- در صورت تمایل به مشاهدهی تمام مدلها، مقایسهی قیمتها و بررسی ویژگیهای فنی، میتوانید به صفحهی شیر غیر گازی در فروشگاه فراگاز مراجعه کنید.
جدول تفاوت شیر گازی و شیر غیر گازی
| معیار | شیر گازی | شیر غیرگازی |
| نیازمندی آببندی | بسیار بالا | متغیر (معمولاً کمتر) |
| مواد آببندی رایج | PTFE ویژه، گسکتهای خاص | EPDM, NBR, معمولی PTFE |
| حساسیت ایمنی | بسیار بالا (نشت = خطر انفجار/آتش) | بستگی به سیال دارد |
| استاندارد و تأییدیه | استانداردهای مخصوص گاز و آزمون نشتی | استانداردهای فشاری و مواد |
| هزینه | معمولاً بالاتر | معمولاً کمتر |
| طراحی داخلی | دقیقتر، گاهی با پشتیبان | سادهتر یا تخصصی بر اساس سیال |
| نوع کاربرد | گاز خانگی، صنعتی و سوختی | آبرسانی، روغن، سیالات فرآیندی |
نکتهای درباره شباهت ظاهری و سوء استفاده
اگر تفاوت شیر گازی و شیر غیر گازی را ندانید در بازار ممکن است شیرهایی دیده شوند که ظاهری شبیه به شیر گازی دارند وبه همین علت شاید در نگاه اول شما نتوانید تفاوت شیر گازی و شیر غیر گازی را نتوانید تشخیص بدید ولی در حقیقت برای آب یا مایعات طراحی شدهاند (شیر آب دسته گازی). برخی افراد ممکن است تصور کنند که میتوان این شیرها را برای سیستم گاز هم استفاده کرد، اما این کار غیرمجاز و مخاطرهآمیز است. چون آن شیرها ممکن است نتوانند آببندی کامل برای گاز را تضمین کنند و امکان نشت وجود دارد.
به عبارت دیگر، شباهت ظاهری به معنی عملکرد مشابه نیست باید بررسی کرد که شیر دارای تأییدیه گاز و طراحی مناسب است یا نه.
تفاوت شیر گازی و شیر غیر گازی در کاربرد
- شیر گازی برنجی: یکی از پرمصرفترین شیرهای گازی است که در سیستمهای گاز خانگی و صنعتی به کار میرود.
- شیر غیرگازی در آبرسانی ساختمان: بیشتر شیرهای قطع و وصل در لولهکشی آب ساختمانها از نوع غیرگازیاند.
نکات مهم برای انتخاب شیر مناسب
- اطمینان از تأییدیه گاز
اگر شیر در مسیر گاز باشد، باید تأییدیه و استاندارد مخصوص گاز داشت. - میزان فشار و دما
با توجه به فشار کاری سیستم و دمایی که انتظار دارید، شیر را انتخاب کنید. - جنس مواد داخلی و بدنه
اگر گاز همراه با رطوبت یا اجزای خورنده است، شیر باید مقاوم به خوردگی باشد. - نوع رزوه و اتصال
مطمئن شوید رزوه و اتصال شیر با استاندارد لولهکشی تطابق دارد
- به طور مثال در شیرگازی دنده های مخروطی از نوع NPTو در شیرغیرگازی دنده های از نوع موازی مطابق با استاندارد BSPP
- ابعاد و قطر مناسب
قطر شیر باید متناسب با قطر لوله و دبی جریان انتخاب شود تا افت فشار زیاد رخ ندهد.
