کپسول آتش نشانی چیست؟ انواع، کاربردها، روش استفاده و نکات نصب و نگهداری کپسول آتش نشانی چیست؟

کپسول آتش نشانی یک خاموش‌کننده دستیِ تحت‌فشار است که با پرتابِ عامل اطفا (آب، کف، پودر، CO₂ و …) در چند ثانیه، شعله‌ی آتش‌های کوچک و آغازین را مهار می‌کند. این سیلندرها یا با گاز بی‌اثر (مثل نیتروژن) تحت فشارند یا از کارتریج CO₂ برای ایجاد فشار استفاده می‌کنند؛ برد پرتاب معمولاً بین ۲ تا ۷ متر و زمان تخلیه حدود ۸ تا ۶۰ ثانیه است.

کپسول آتش‌نشانی چیست و از چه اجزایی تشکیل شده است؟

کپسول آتش نشانی چیست؟ کپسول آتش‌نشانی یک سیلندر فلزی تحت فشار و قابل‌حمل است که مادهٔ خاموش‌کننده (پودر، CO₂، آب، کف و…) را از طریق نازل/شلنگ روی آتش پرتاب می‌کند. اجزای رایج آن شامل بدنه، درپوش، پین/ضامن ایمنی، اهرم/دستهٔ تخلیه، فشارسنج و در برخی مدل‌ها، نازل یا شلنگ است. این اجزا به‌صورت عملیاتی در کنار هم آماده‌به‌کار هستند تا کنترل تخلیه و هدایت دقیق عامل خاموش‌کننده به پای آتش را تضمین کنند.

توان پرتاب معمولاً بین حدود ۲ تا ۷ متر است و زمان تخلیه بسته به نوع/ظرفیت، حدود ۸ تا ۶۰ ثانیه گزارش شده؛ درصد تخلیه نیز برای آب/کف/CO₂ نزدیک ۹۵٪ و برای پودری حدود ۸۵٪ ذکر شده است. این اعداد به شما کمک می‌کند فاصلهٔ ایمن و مدت کارایی را در صحنهٔ واقعی تخمین بزنید.

مبانی آتش و کلاس‌های حریق

برای فهم «کپسول آتش نشانی چیست»، باید اول آتش را بشناسیم. آتش با حضور سوخت، اکسیژن و انرژی شکل می‌گیرد و گاهی با «زنجیرهٔ واکنش» یک ضلع چهارم هم در نظر گرفته می‌شود. کلاس‌های حریق تعیین می‌کنند چه عاملی برای اطفا مناسب است:

• کلاس A: جامدات آلی (چوب، کاغذ، پارچه)
• کلاس B: مایعات قابل اشتعال (بنزین، تینر، حلال‌ها)
• کلاس C: گازهای قابل اشتعال یا حریق‌های الکتریکی
• کلاس D: فلزات آتش‌گیر (منیزیم، سدیم، آلومینیومِ ریزتراشه)
• کلاس K/F: روغن‌های پخت‌وپز (رستوران‌ها و آشپزخانه‌های تجاری)
  شناخت کلاس‌ها مانع از انتخاب اشتباه عامل اطفا می‌شود؛ مثلاً آب روی روغن داغ می‌تواند فاجعه‌بار باشد و CO₂ در فضای بسته بدون تهویه، ریسک بالایی ایجاد می‌کند.

انواع کپسول آتش نشانی چیست؟ و کاربرد اختصاصی هرکدام از کپسول آتش نشانی چیست؟

کپسول آتش نشانی پودری (ABC/BC)

کپسول آتش نشانی abc پرکاربردترین است. پودر ABC برای A/B/C مناسب‌تر از پودر BC است. مزیت: چندمنظوره، قیمت مناسب، کارایی بالا. نکته: پودر می‌تواند کثیفی و خوردگی ایجاد کند؛ برای تجهیزات حساس شاید بهترین انتخاب نباشد.

کپسول آتش نشانی CO2 (دی‌اکسید کربن)

برای تجهیزات برقی و محیط‌های حساس عالی است؛ باقی‌مانده ندارد. معایب: در فضای بسته ممکن است اکسیژن را کاهش دهد؛ نازل سرد می‌شود (خطر سرمازدگی دست). فاصله مؤثر کوتاه‌تر از پودر.

کپسول آتش نشانی co2 برند آرمان سیلندر 

کپسول آتش نشانی کف (Foam/AFFF)

برای مایعات قابل‌اشتعال بی‌نظیر است چون سطح سوخت را می‌پوشاند و بخار را مهار می‌کند. روی تجهیزات برقی توصیه نمی‌شود مگر برقدار نباشند. باقی‌مانده دارد و نیاز به تمیزکاری است.

کپسول آتش نشانی آب و گاز

برای کلاس A عالی است (چوب و کاغذ). روی برق و مایعات نفوذی خطرناک است. ارزان، ساده، مؤثر روی آتش جامدات.

کپسول آتش نشانی مخصوص فلزات (کلاس D)

پودر مخصوص برای فلزات آتش‌گیر. تخصصی و گران‌تر، مناسب کارگاه‌های خاص.

کپسول آتش نشانی آشپزخانه (کلاس K/F)

شیمیایی تر که دمای روغن را پایین می‌آورد و صابونی می‌کند (Saponification). برای رستوران‌ها و آشپزخانه‌های صنعتی ضروری است.

چطور هوشمندانه کپسول آتش نشانی بخریم؟

برای خانه

• پایه: یک کپسول پودر ABC (۵ یا ۶ کیلویی) در راهرو نزدیک خروج
• آشپزخانه: یک کپسول مواد تر مخصوص روغن/چربی داغ
• کنار تجهیزات حساس (کامپیوتر/تابلو فرعی): یک CO₂ سبک (۲–۳ کیلویی) برای مهار بدون باقی‌مانده

برای دفتر و اتاق سرور سبک

• فضای عمومی: پودر ABC
• نزدیک تابلو برق CO₂؛ در اتاق‌های کوچک، تهویه بعد از استفاده را جدی بگیرید

برای پارکینگ/انباری سوخت

• مایعات قابل‌اشتعال: ترکیب کف + پودر ABC با ظرفیت بالاتر
• جانمایی چندنقطه‌ای نزدیک ورودی‌ها

روش استفاده صحیح کپسول آتش نشانی چیست ؟

برای استفاده‌ی صحیح و سریع—وقتی آتش کوچک و مسیر خروج باز است—مراحل زیر را اجرا کنید:
۱) خونسردی را حفظ کنید، پشت به باد (فضای باز) یا نزدیک خروجی (فضای بسته) بایستید.
۲) ضامن (پین) را بکشید.
۳) نوک شیلنگ/پاشنده را به ریشه‌ی شعله نشانه بروید.
۴) دسته را به‌آرامی و پیوسته فشار دهید.
۵) عامل اطفا را به شکل حرکت جاروبی روی محل شعله بپاشید.

یادآوری مهم: با توجه به زمان تخلیه‌ی محدود (۸–۶۰ ثانیه)، تمرکز روی «ریشه‌ی آتش» و «حرکت جاروبی» تفاوت ایجاد می‌کند. اگر مهار نشد، عقب‌نشینی کنید.

هرگز پشت به خروجی نایستید؛ راه فرار باز بماند.

اگر آتش بزرگ شد یا دود غلیظ شد، تخلیه فوری و تماس با ۱۲۵ (آتش‌نشانی).

نکات ایمنی که معمولاً نادیده گرفته می‌شوند درهنگام استفاده از کپسول آتش نشانی چیست

• CO₂ در فضای کوچک: پس از تخلیه، تهویه/خروج سریع؛ علائم سرگیجه/تنگی نفس را جدی بگیر
• برق: هرگز از آب/کف روی تجهیزات برقی استفاده نکن؛ پودر یا CO₂ انتخاب کن
• نزدیک‌شدن بیش از حد به آتش : با توجه به برد مؤثر (معمولاً چند متر)، از فاصلهٔ ایمن شروع کن و به سمت پایهٔ شعله نزدیک شو

استاندارد نصب کپسول آتش نشانی چیست ،آموزش جانمایی و بررسی تعداد موردنیاز

• دیدپذیر و در دسترس: نزدیک در خروج، مسیرهای فرار، آشپزخانه، اتاق برق.
• ارتفاع نصب: معمولاً دستگیره در حدود ۱ تا ۱.۵ متر از کف؛ بر روی پایه یا دیوار.
• تابلو و علائم: بالای محل نصب، قابل رؤیت از دور.
• تعداد: به ریسک و متراژ بستگی دارد؛ در فضاهای بزرگ، کپسول‌ها را پخشی و نه تجمعی بچینید تا هر نقطه به یک کپسول ≤ ۳۰ متر دسترسی داشته باشد (راهنمایی عمومی).